Հայոց լեզվի կիսամյակային առաջադրանք

 

Կիսամյակային առաջադրանք

1.Գտնել փոխաբերաբար գործածված բառերը:

Երկրագունդը պտույտ է անում, և աշխարհը պտույտ է անում ու գալիս կանգնում Հայի դռանն ու ասում.

-Շնորհավորում եմ քեզ, որ մի տարի էլ ավելացրիր քո հավերժական գոյությանը:

Հայը սեղմում է Երկրագնդի ձեռքը, գրկում է աշխարհը, թփթփացնում մեջքին և հուզված պատասխանում.

-Շնորհակալ եմ Արարչին, որ ինձ աշխարհը գրկելու շնորհ է տվել:

Պտտվում են օրերը, պտտվում են տարիները, դարերն ու հազարամյակները, գալիս ու իրենց խոնարհումն են տալիս հավերժական Հային, իրենց ժամանակն են ընծայում, ներկա ստանում ու հեռանում առհավետ…                                                                       (Վաչագան Սարգսյան)

2.  21-րդ դարում ապրող երիտասարդ, ի՞նչ գերխնդիրներ կան այսօր մեր՝  երկրաբնակներիս կյանքում, և ի՞նչ գերխնդիրներ ունես դու…

 

Տարբեր ժամանակաշրջաններ ունեցել են մարկությանը հուզող և անհանգստացնող տարբեր գերխնդիրներ: Կարծում եմ , գերխնդիր ասվածը դա այն խնդիրն է, որը մարդկության համար մեծագույնն ու լրջագույնն է , և որը ունի շուտափույթ լուծման կարիք: 21-րդ դարում բոլոր մարդկանց, ազգերին և երկրներին կապող գերխնդիրը, կարծում եմ , դա Երկիր մոլորակի գլոբալ տաքացումն ու օզոնային շերտի քայքայումն է, որը հենց մարդու սխալ գործունեության հետևանքն է: Սակայն կան գերխնդիրներ, որոնք համամարդկային չեն, այլ վերաբերվում են տվյալ երկրին կամ պետությանը: Որպես հայ՝ ինձ հուզում և անհանգստացնում է նաև Հայաստանում առկա գերխնդիրները: Կարծում եմ, մեր օրերում բոլորս էլ մտահոգ ենք լավ, իրավացի երկիր ունենալ, որտեղ չեն ոտնահարվում քո անձի իրավունքները, չեն սահմանափակվում քո և դիմացինիդ ազատությունները, և որտեղ ամեն մի քաղացի և անհատ իրեն զգում է պաշտպանված և լիարժեք ինչպես, իր կյանքի շեմին , այնպես էլ իր ծերության օրերում: Բայց , ցավոք, այդ երազած երկրի ունեցած մեր պատկերացումները իրականություն չեն և չեն էլ դառնա մոտակա ժամանակներս, քանի դեռ չենք պայքարում բոլորս միասնականորեն կեղծիքի, ստի և անարդարության դեմ:

Ես ունեմ նույնպես շատ նպատակներ, որոնք համարվում են հենց իմ գերխնդիրները: Եվ առհասարակ կցանկանայի, որպեսզի մարդը ապրի այս կյանքում ունենալով որոշակի գերխնդիրներ իր առջև դրված, այլ ոչ թե ապրի զուտ ապրելու համար միայն: Առաջնային այս կյանքում ցանկանում եմ ձևավորվել որպես լավ մարդ, որը իմ ծնողների գերխնդիրներն է նաև, և ով պիտանի կլինի մարդկությանը և ով պայքարողը կլինի այդ գերխնդիրների լուծման

համար: ՈՒնեմ գերխնդիր, նպատակ նաև դառնալու լավ, պահանջված տնտեսագետ, ով իր գործում կլինի պրոֆեսիոնալ:

Կարծում եմ, մարդու համար գերխնդիր-նպատակների լուծումը միշտ պետք է լինի իր կյանքի բաղկացուցիչ մասը և առաջնայինը, որոնց մարդը պետք է փորձի հասնել իր կյանքի ընթացքում:

 

 

 

3.   ա) Կարդալ Վ.Սարոյանին բնութագրող տողերը:

բ) Ընդգծել գոյականները և նրանց հիմքերից ածականներ կազմել:

գ )Գտնել ածականները և նրանցից գոյականներ կազմել:

Դու այս աշխարհում քո բարության անհուն աշխարհն ես ստեղծել, և այդ աշխարհում  ապրում են մարդիկ, որոնք ասես Սասնա ծռերի մասին հյուսված մեր էպոսից, մեր հեքիաթներից են դուրս եկել: Դու ինքդ էլ ասես այդ էպոսի հերոսներից մեկն ես, Փոքր Մհերն ես ասես, որովհետև թեև նրա նման հսկա ես ու բարի, բայց նրա նման չգիտես, թե ով է բարության թշնամին, որտեղից է գալիս հարվածը: Եվ գիտեմ՝ ներքուստ նրա նման մենակ ու տխուր ես դու, քանի որ քո խղճի ու բարության ոտքերը  խրվում են աշխարհի անարդարության ու չարիքի մեջ և չեն կարողանում ընթանալ դեպի քո երազի բարի ու արևոտ աշխարհը. քո երազած  բարությունն անվերջ կանչում է քեզ, և դու, չարիքի ու անարդարության մեջ խրվելով, ընթանում ես դեպի այդ աշխարհը: (Վ.Դավթյան)

 

Գոյականներ–Ածական

 

Աշխարհ-աշխարհիկ               թշնամի-թշնամական

Բարություն-բարի                    հարված-հարվածային

Մարդիկ-մարդկային               խիղճ-անխիղճ

Սասուն-սասնական                ոտքեր-միոտանի

Էպոս-էպոսային                       անարդարություն-անարդար

Հեքիաթ-հեքիաթային              չարիք-չար

Հերոս-հերոսական                  երազ-երազային

 

Ածական–Գոյական

 

Անհուն-հուն                        մենակ-մենություն

Ծուռ-ծռություն                    տխուր-տխրություն

Փոքր-փոքրություն             արևոտ-արև

Հսկա-հսկա                          անվերջ-անվերջություն

Բարի-բարություն

 

 

 

 

4.Խորհրդավոր է մարդկային կյանքը: Բոլոր գիտությունները յուրովի փորձում են համակարգել նրա օրինաչափությունները և գտնել բանական բացատրություններ նրա առեղծվածներին, բայց այդ զարմանահրաշ երևույթը մնում է անսահմանելի: Առեղծվածային երևույթներից մեկն էլ, թերևս, որևէ թվի ներգործությունն է մարդու կյանքի ընթացքի վրա: Ամեն մարդ ունի իր սիրած թիվը, չգիտես թե ինչու, և ինքն էլ չի նկատում, թե ինչպես է իր խոսքով, արարքներով անվերջ պտտվում հենց այդ թվի շուրջը  ( 10 ժամ քեզ եմ սպասում, հազար անգամ գնացիր-եկար, միլիոն անգամ եմ ասել… ): Նույն երևույթի կրկնությունը կարող է զուգադիպություն համարվել, երրորդ անգամը՝ ուղղակի պատահականություն: Բայց երբ այն դառնում է կյանքի կշռույթ, այլևս անիմաստ է ապացուցելը, որ այն օրինաչափություն է՝ տիեզերական պարբերականության դրսևորում տիեզերքի մանրակերտում:

Այս դեպքում՝ ո՞ր թվի  (թվերի)  «շուրջն ես պտտվում» դու, որի՞ց ես վախենում, որի՞ց՝ խուսափում, որի՞ց՝ հաջողություն ակնկալում, որի՞ց…

Գրել այն խորհրդավոր թվերը, որոնք սիրում է օգտագործել հայ ժողովուրդն իր հեքիաթներում, առածներում, առօրյա խոսքում:

 

Թվեր

Ինչ վերաբերում է թվերի ներգործությանը մեր՝մարդկանց, կյանքում, ապա համաձայն եմ, որ այն ունի իր դերն ու նշանակությունը: Օրինակ՝ ես օգտագործում եմ չափազանցություն ցույց տալու համար 8 թիվը , սակայն չգիտեմ ՝ ինչն է դրա պատճառը՝ սովորությու՞ն ,թե՞ ինչ որ կապ: Իսկ վախենալ թվերից ,կարծում եմ, պետք չէ ,չնայած որ կան կան որոշակի թվեր (13,39,666 և այլն), որոնք համարվում են սատանիստական ,սակայն, ամեն դեպքում լուրջ չեմ համարում այս ամենը: Հաջողությունը կարծում եմ՝ կապված է մարդկային խելքի և մի քիչ էլ պատահականության՝ «բախտը բերելու» հետ , իսկ թվերը լոկ միայն ֆիկտիվ տարեր են մեր կյանքը հետաքրքիր դարձնելու և չունեցած հավատը կապելու նրանց հետ:

Կարծում եմ, ինչքան էլ՝ թվերը ունեն իրենց ներգործությունը մեր՝ երկնաբնակներիս կյանքում, և աստղաբանական տեսանկյունից ինձ համար անհայտ, չպետք է կառչել թվերից և կյանքը տեսնել նրա շուրջը միայն:

 

5. Կարդա՛ չորս թվականով կազմված խոհախրատական հետևյալ մտքերը:

Մյուս արարչական թվերով բարոյախրատական խրատներ հիշի՛ր և մեկնաբանի՛ր նրանց նշանակությունը:

1. Չորս  բան անգին են՝ գիտությունը, առողջությունը, ազատությունը և առաքինությունը:

2. Չորս բան արդարություն չեն ճանաչում՝ սերը, ատելությունը, վախը և շահը:

3. Չորս  բան չի կարելի գողանալ՝ գիտությունը, կամքը, արհեստը և խելքը:

4. Չորս  բան պետք է իմանալ ամեն մի ձեռնարկումից առաջ՝ հարկավո՞ր է, հաճելի՞ է, օգտակա՞ր է, ժամանակի՞ն կկատարվի:

5. Չորս  ձևով պետք է ունկնդրել՝ համբերությամբ, լսածի մասին խոհեմությամբ դատելով, մտքի մեջ բարին ունենալով  և ոչ պիտանին շուտափույթ մոռացության տալով:

6.Չորս  բանի մարդը ձգտում է և չի հասնում մեծ հարստության, կատարյալ գիտության, տևական հանգստության և տևական ուրախության:

7. Չորս խորհուրդ չպետք է մոռանալ՝ տե՛ս, լսի՛ր, լռի՛ր և համբերի՛ր:

8. 3 բան կորցնելուց հետո չես կարող վերականգնել՝ առողջությունը,հարազատիտ կորուստը,պահի նշանակությունը:

9.Այս աշխարհում 3 թիվն է ամբողջացնում շատ երևույթներ ընտանիք կազմելու համար՝հայր,մայր և զավակ,երկրագնդի համար՝միջուկ,մանթիա և երկրակեղև ,սուրբ երրորդություն կազմելու համար՝հայր,որդի և սուրբ ոգի:

գ

6.Տեքստը համալրի՛ր կոչականներով:

Չհասկացավ քո սիրտն ինձ, չլսեց սրտիս ձայնը. « Ես ամենուրեք քեզ եմ որոնում ,ո~վ մարդ»…

Հասկացի՛ր, մի՛ քարկոծիր ու մի՛ խոցիր,ո~վ մարդ…

Նորից քարկոծեց ու խոցեց: Ու ես խոցված սիրտս բացի հողի առջև. լսի՛ր սրտիս խոսքը:

Հողը տնքաց ու երկնեց:

Ես ասացի առվակներին. «Առվակնե՛ր, ելե՛ք ձյունից»: Նրանք ելան ու խնկարկվեցին, շողշողացին, հազարացան:

Ես նայեցի երկինք ու աստղերին ձայն տվի. « Իջե՜ք ,աստղե՛ր,հոգուս մեջ»: Աստղերը սիրո պսակ հյուսեցին քո գլխի վերև:

Սար ու  ձոր, ծաղիկ ու կանաչ նայեցին քեզ ու հեզիկ փսփսացին. « Հասկացի՜ր ու սիրի՛ր, ո~վ մարդ …»: